تقویت عقلانیت و معنویت، راهکار بین المللی گفتمان تمدن انقلاب اسلامی

مؤلفه‌های عقلانیت و معنویت در گفتمان تمدن اسلامی براساس میزان توانمندی و وسعتی که نفس دارد، از صیرورتی وجودی حکایت می‌کند که جنبه‌های شناختی و عاطفی وجودی انسان معاصر را در نظر گرفته و تلاش می‌کند با ارائه تعریف درستی از هستی و انسان او را از دام عقلانیت و معنویت مبتنی بر مبانی مدرنیته رهایی بخشد. در عقلانیت نظری و عملی از تعالی وجودی سخن می‌گوید که توانایی ارتباط با مراتب برتر عالم را برای نفس فراهم می‌نماید. در مورد معنویت مورد تأیید تمدن اسلامی نیز براساس دو تعریف اصطلاحی از این واژه که مبتنی بر عنصر «معنوی در برابر مادی» و «معنا در برابر لفظ» است، به تبیین وجود غیرمادی و مجرد نفس انسانی در حوزه‌ی انسان‌شناسی و نگاه به باطن و غیب عالم در حوزه‌ی هستی‌شناسی می‌رسیم. حجاب‌های جسمانی و ظواهر دنیایی، مانع رسیدن نفس به معنویت، معرفی می شوند. از اهداف کاربردی معنویت‌طلبی در نگاه ملاصدرا خودشناسی و خداشناسی است که براساس وجود تعلقی انسان و کل هستی به خداوند مطرح  می‌شود. تمایز اصلی عقلانیت و معنویت حاصل از تمدن اسلامی که توانسته انسان معاصر را به خود جذب کند آن است که در توازن با نیازهای‌  فطری او به «کمال‌جویی» و «عشق‌ورزی»، او را از «عقلانیت متعصب» و «معنویت تقلیدی» رها کرده است.