انسان موجودی است دوبعدی ومرکب از قوا وغرایز گوناگون ، هم عقل، فطرت، وجدان اخلاقی و... دارد، و هم ازغرایزشهوت، غضب، حرص وطمع ،جاه طلبی و... برخورداراست، از این رو قابلیت هرنوع شدن وگردیدن را دارد ، هم می تواند ازقید وبند هرچیزی جز دستورات دینی و بندگی خداوند رها وآزاد ومالک امیال نفسانی خویش باشد و هم می تواند علی رغم داشتن آزادی اجتماعی ، بنده واسیر خودش باشد ؛ چون براساس آموزه های نجات بخش اسلام، همان طوری که طاغوت های بیرونی و فرعون های هرزمان ، آزادی را از انسان سلب نموده و اورا بندة خود قرارمی دهند، طاغوت های درونی از قبیل هواهای نفسانی ، رذایل اخلاقی ، تعصبات ظالمانه، تقلیدهای کورکورانه ، حب مال وجاه وریاست ، و... نیز ، انسان را به بردگی می کشاند و با اسارت روح وروان آدمی ، آزادی حقیقی ومعنوی اورا می ستانند. از این رو یکی ازمهمترین اهداف بعثت پیامبران الهی به ارمغان آوردن آزادی معنوی ورهاندن انسانها ازطاغوت های درونی بود؛ تا برای رهای از طاغوت های بیرونی و تأمین آزادی وعدالت اجتماعی ، خود مردم به پاخیزند و«لیقوم الناس باالقسط» تحقق پیداکند. از آنجا که در رسیدن انسان به آزادی معنوی واز این طریق نایل آمدن به قرب الهی وکمالات انسانی ، شناخت عوامل وزمینه های آزادی معنوی و همچنین آسیب شناسی وآشنای باموانع آن ، نقش برجسته دارد ، به تبیین این مهم پرداخته شده است. چنانکه برخی از آثار آزادی معنوی نیز ، مورد اشاره قرار گرفته است.
)