عوامل مؤثر گردشگری و سیاحت در تاریخ، تمدن و فقه اسلامی محمد حسین ریاحی

گردشگری یا سیاحت در فرهنگ، تمدن و فقه اسلامی جایگاهی بس مهم و ارزشمند دارد، علل متعددی در این مسئله دخیل و یا سهیم بوده است چرا که بدون تردید می­توان یکی از عوامل اساسی پیشرفت و توسعۀ علوم در جوامع اسلامی و پایه­ریزی مدنیت مسلمانان را ارتباط و مراوده علمی و معنوی جهان اسلام با یکدیگر دانست، تمدنی که از یک طرف به نقاطی از چین و از سوی دیگر اندلس (اسپانیای اسلامی) و سلسله جبال پیرنه می رسید و یا از ماورای قفقاز تا جزایر سراندیب و تانزانیا امتداد می­یافت.
در این نوشتار به برخی از اصلی ترین انگیزه­ها و یا عامل­ها در موضوع گردشگری اسلامی اشاره رفته و شاهد مثال های آمده است که عبارتند از:
ـ توصیه و تأکید معارف اسلامی از جمله قرآن کریم و روایات پیشوایان و در یک جمله فقه اسلامی در این باب.
ـ توسعه و گسترش قلمرو مسلمانان.
ـ شکوفایی و پیشرفت علمی مسلمانان و تبادلات فکری و فرهنگی جهان اسلام به ویژه از قرن سوم هجری.
ـ حج و مناسک مذهبی (زیارت حرمین شریفین و عتبات عالیات)
ـ تجارت و بازرگانی بین مسلمانان (روابط تجاری با مسلمین و یا غیرمسلمانان)